Yêu nhất là tình cảm của mẹ, mạnh mẽ là tinh thần cả cha, thân thiết là tình cảm anh em và thiêng liêng bền chặt, lâu dài nhất ẫn là tình bạn nhất là người bạn ở xa đến chơi nhà.

Trong bài thơ "Bạn đến chơi nhà" của Nguyễn Khuyến đã thể hiện khá rõ nét về điều đó. Nguyễn khuyến sinh năm 1835, mất 1909, lúc còn nhở tê là Thắng, quê ở thôn ĩ Hạ, làng Hà, xã Yên Đổ, nay thuộc Trung Lương, Bình lục, Hà nam. Thuở nhỏ nhà nghèo, thông minh học giỏi, sau đi thi đỗ đầu cả ba kì thi Hương, Dội Đình, do đó có tên là tam Nguên yên Dổ.

Nguyễn Khuyến làm quan khoảng mười năm, nhưng đến khi thực dân pháp đánh chiếm xong Bắc Bộ, ông cáo quan về ở ẩn. Bài thơ này là bài thơ thành công, tiêu biểu nhất của ông và cũng là bài thơ nổi bật, đại diện cho thơ Nôm Đường luật Việt Nam nói chung.

Bài thơ "bạn đến chơi nhà" được Tác giả viết là một kỉ niệm của ông ở tuổi mà xưa nay hiếm. Nó bài tỏ về cảm xúc của ông và một người bạn quen chốn quan trường, nay gặp lại nơi thôn quê thanh bình - nơi chôn rau cắt rốn của ông.
Từng câu từ trong bài thơ mượt mà, thanh cao, tình cảm thắm thiết, gắn bó mặn mà, đầy chất nhân văn. Bài thơ thể hiện một con người chất phái, sống bằng tình cảm nơi ông. Câu thơ mở đâu như một tiếng reo vui, nó là khởi nguồn cho tất cả tình huống, cảm xúc trong bài. Gặp lại một người bạn cũ thật khôn xiết biết bao, đặc biệt là khi lại gặp nhau nơi chân quê. Tình nghĩa đó thật quý báu, tuy sau bao vinh hoa chốn kinh thành nhưng vẫn nhớ về nhau, vẫn tìm thăm trò chuyện. 

Tuy mặn mà những tình cảm nồng hậu nhưng trong bài vẫn có những tình tiết vui vẻ. Hôm nay bác tới chơi nhà thật quý và hơn nữa là sau bao năm xa cách nhưng ngặt nỗi hoàn cảnh điều kiện và đó là một tình huống khó xử đối với tác giả: "Trẻ thì đi vắng, chợ thì xa, ao sâu khói chài cá..." một loạt tình huống được liệt kê.

Thật trớ trêu và cũng đầy hài hước. Lời bài thơ tự nhiên, vui ẻ, trong sáng tạo nên thành điệu hoạt bát, loát lên được sự hiếu khách như miếng trầu cũng không có thì câu cuối cùng lại là sự bất ngờ, đầy lý thú và cũng chất chứa những cảm xúc dạt dào, khó tả. Tình bạn ấy vượt lên trên cả những lễ nghi tầm thường.

Ba từ "ta với ta" là tâm điểm, trọng tâm của bài. Âm điệ bỗng dưng thay đổi, thân mật, ngọt ngào. Nó không giống với ba từ "ta với ta" trong bài "Qua đèo ngang" của Bà huyện Thanh Quan. Trong bài Qua đèo ngang thì ba từ đó là nơi trống vắng, hiu quạnh nơi đất khách quê người, còn ba từ trong bài "bạn đến chơi nhà" là sự nồng thắm tình bạn chân thành, thanh tao, trong sáng. Nó cho càng thì nhà thơ đã rất khéo léo lột tả sự nhiệt tình, nóng hổi, hiếu khách trước hoàn cảnh bất ngờ, thiếu thốn nghèo khổ của tác giả.

Đằng sau những câu từ dân dã kia là hai tình cảm chân chất, nhỏ nhẹ mà hóm hỉnh đang hướng về nhau. Tình cảm chính là điều mà tác giả mong đợi khao khát nhất và chỉ mình nó cũng là đủ để sưởi ấm một buổi trò chuyện, gặp mặt.
Nói chung bài thơ "bạn đến chơi nhà" được tạo nên trên một hình ảnh không có gì về vật chất, tất nhiên không phải là thiếu thốn mà chưa đủ đồ, để rồi kết thúc một câu rằng "Bác đến chơi đây, ta với ta" thật đậm đà, sâu sắc.

Bài thơ không chỉ là một triết lí, một bài học, một định hướng về sự chuẩn mực rằng: tình cảm cao hơn mọi của cải, vật chất.